Parafia Głusk - Leoncin
Pierwsze informacje o istnieniu parafii w Głusku pochodzą z 1420r. dowiadujemy się z niej, że do parafii należą Piaski Duchowne (gmina Brochów).
Z 1502 r. pochodzi wzmianka o parafii w Głusku należącej do dekanatu błońskiego. Dowiadujemy się z niej o plebanie głuskim Marcinie Rogowskim, który zamienił się z plebanem skoszewskim Maciejem Krzyżanowskim na beneficja.
Z 1542 r. pochodzi informacja o plebanie głuskim Macieju Secemskim, któremu bp. Sebastian Branicki, przyznał prawo do dziesięciny z wsi Grochale, pozostałe wsie zobowiązane były do dziesięciny na rzecz biskupa.
W latach 1593 – 1603 w głuskiej parafii występuje ks. Stanisław z Garwolina.
Parafię Głusk i drewniany kościół św. Małgorzaty, w roku 1603 wizytował bp poznański Wawrzyniec Goślicki. Z jego zapisków po wizytacji dowiadujemy się, iż kościół w Głusku „…uposażony łanem roli i dwoma kieciami”, na rzecz którego „…mieszkańcy z Głuska, Małejwsi, Grochali, Wilkowa, Gniewniewic, Sencimina Małego” zobowiązani byli do dziesięciny. Natomiast dla wikariuszy i rektora szkoły, zbudowany był dom.
W 1642 r. proboszczem zakroczymskim i głuskim był ks. Krzysztof Jarzębowski.
Kolejna informacja pochodzi z 1661 r. lustratorzy tak opisują zniszczenia „potopu” na terenie parafii Głusk: „Kościół bywał przed wojną szwedzką w tej wsi drewniany, który nieprzyjaciel spalił, na tym miejscu kapliczka teraz postawiona przeszłego roku przez ks. Plebana Zrzekońskiego”.
O „potopie” pisał też Ks. Mateusz Jan Gołębiowski, proboszcz parafii w Głusku w latach 1700 – 1718, w „Cronicae Parochiae”(kronice parafialnej) tak napisał: „W roku 1707 było nayście Szwedów”, którzy ponownie spalili puszczańskie osady.
12 lipca 1736 r. przed odpustem św. Małgorzaty od uderzenia pioruna spłonął drewniany kościół, który odbudowano, proboszczem parafii był wówczas ks. Józef Nowacki.
W XVIII wieku miało miejsce osadnictwo tzw. holenderskie (olenderskie), którego mieszkańcy zajmowali się budową umocnień oraz wałów przeciwpowodziowych i budnicze, gdzie mieszkańcy trudnili się wyrębem lasu.
Pierwsze osady budnicze powstały już w połowie XVIII wieku. W metrykach parafii Głusk, z rokiem 1734 notowane są „Budy Secomskie” i „Budy Wilkoskie”. W około 1759 -1762 r., Górki pojawiają się jako „Budy Kampinoska Górna” a później jako „Gurkj” i „Gurkj Kampinoskie”. Mieszkańcy większości nowo powstałych osad na dzierżawie kampinoskiej wg administracji kościelnej należą do parafii Głusk.
W 1788 r. do parafii Głusk w woj. rawskim, ziemi sochaczewskiej należały wsie królewskie: Głusk i Maławieś (w posiadaniu Jana Bakałowicza), Rybitnia (Ludwik Gutakowski), Sowia Wola, Wilków, Młyny a także wieś szlachecka Gniewniewice (należące do Tomasza Dangla), Secemin oraz Seceminek (należące do Zielińskiego pisarza grodzkiego sochaczewskiego). Dowiadujemy się również, że obok kościoła stała, na usypanej górze, drewniana kaplica postawiona przez pułkownika wojsk koronnych Jana Bakałowicza.
W XIX w. następuje dalszy rozwój osadnictwa przede wszystkim duży napływ ludności. Na ziemie obecnej gminy Leoncin przybyli Żydzi, najczęściej wypędzeni z Rosji. Część, sprowadziła się na te ziemie z pobliskiego Zakroczymia, skąd zostali wypędzeni przez carską policję. Według legend osada w Leoncinie została założona po powstaniu w 1863 r., Żydzi kupili kawałek piaszczystej ziemi od dziedzica Leona Chrystowskiego, pobudowali swoje domy, otworzyli sklepy i warsztaty. Chrystowski w geście dobrej woli, podarował żydom ziemię pod dom modlitwy i mykwę. Mieszkańcy, za hojność dziedzica, nazwali nowopowstałą osadę „Leoncin”. Na początku XX wieku, Leoncin zamieszkiwało około czterdziestu rodzin, czyli blisko dwieście osób.
W 1879 r. na skutek translokaty z ks. Władysławem Kuliczkowski, proboszczem parafii został ks. Hipolit Nowiński.
Częste podtopienia (1838, 1867, a później 1884, 1903, 1909), przez wylewającą Wisłę terenu, na którym stał kościół parafii w Głusku, spowodowały iż nowo obrany proboszcz, podjął radykalną decyzję budowania murowanego kościoła w innym bezpiecznym miejscu, niezagrożonym przez powodzie. Już w dwa tygodnie po przybyciu do parafii zakupił spory grunt z dwoma wzgórzami z folwarku Leoncin i gromadził materiały. W sierpniu 1880 r. zamieszkał na plebanii. W 1881 r. założono fundamenty pod kościół, którego projekt wykonał arch. Franciszek Brauman. Wcześniej, na teren cmentarza przeniesiono zabytkową, drewnianą kaplicę z Głuska. W roku wielkiej powodzi 1884 uzyskał od cara pomoc 5 tyś. Rubli na wykończenie kościoła, 20 czerwca 1886 r. nowy kościół został konsekrowany przez bpa Kazimierza Ruszkiewicza, sufragana warszawskiego.
Kościoły zazwyczaj budowano w dużych skupiskach ludzkich, z faktu istnienia w średniowieczu kościoła wnioskuje się, że miejscowość była już dużym skupiskiem osadniczym. Przypadek Leoncina ilustruje przeciwne zjawisko, gdy kościół postawiony na pustkowiu zaważył na powstaniu i rozwoju miejscowości. W 1885 r. zapisano: „…zwiedzającemu tę posesję wśród lasu, przedstawi się literalnie tylko kościół, plebania, zabudowania gospodarskie, dom kościelny; z czasem może zjawią się około kościoła wiejskie zagrody; dotąd jednak w prawdziwym pustkowiu stoi ten śliczny kościół”. Tak się stało.
Budowniczy leoncińskiego kościoła zmarł 25 kwietnia 1894 r., po procesji w dzień św. Marka, mając 64 lata.
Za czasów jego następcy ks. Tomasza Chrępińskiego kościół był wykańczany oraz zbudowano dom dla służby. Kolejny proboszcz ks. Stanisław Zdanowicz, założył w parafii Związek Katolicki i wybudował dla Związku obszerny, murowany budynek, gdzie założono sklep związkowy.
Wybuch Pierwszej Wojny Światowej powoduje, że Puszcza Kampinoska zaludnia się tysiącami carskich żołnierzy. Doszczętnie zniszczonych zostaje wiele miast i wsi.
W znacznym stopniu zostaje zburzony kościół i zabudowania w Leoncinie (fot.).
Kolejny proboszcz parafii Leoncin ks. Edward Zegard, w latach 1916 – 1919 założył w parafii Stowarzyszenie Robotników Chrześcijańskich i kooperatywę „Praca”.
Ks. Krawczykowski proboszcz parafii w Leoncinie w latach 1931 – 1959, zapisał w kronice: „podczas pogromu partyzantów siedem wiosek tutejszej parafii było spalone a mianowicie: Teofile, Gać, Stanisławów, Rybitwa, Polesie, część Leoncina i Grochal. Podczas wojny zginęło z parafii kilkaset osób, nie tyle na wojnie ile było aresztowanych i wywiezionych do obozów, skąd jednostki tylko wróciły. Zabrany był też organista Jackowicz, który zginął w Mauthausen. Po zabójstwie sześciu żandarmów Niemcy zabrali około 40 mężczyzn z Rybitwy, którzy zginęli co do jednego. Najbardziej groźną była chwila, gdy Niemcy musieli ustępować. Przypuszczaliśmy, że może ludzi będą pędzili przed sobą, lub też będą palili gospodarstwa, lecz jakoś, dzięki Bogu stało się inaczej. W nocy z 16 na 17 stycznia 1945 r. Niemcy opuścili nas, pozostawiając nas i zabudowania w całości i spokoju. Nazajutrz, 17 stycznia 1945 r. ok. godz. 6-7 były już u nas wojska radzieckie”.
Po stu latach od wybudowania kościoła, Leoncin stał się dużą osadą z Urzędem Gminy i wszystkimi instytucjami gminnymi, a Głusk – niegdyś ośrodek administracyjny gospodarki królewskiej – spadł do rangi małej wioski.
Proboszczowie parafii Głusk-Leoncin i Leoncin
? – 1502 – ks. Marcin Rogowski
1502 – - ks. Maciej Krzyżanowski
b.d.
1542 – - ks. Maciej Secemski
b.d.
1593 – 1603 – ks. Stanisław z Garwolina
b.d.
1642 – ? – ks. Krzysztof Jarząbkowski
1661 – ? – ks. Zrzekoński
1694 – 1700 – ks. Mikołaj Kasprowicz
1700 – 1718 – ks. Mateusz Jan Gołembiowski
1918 – 1722 – ks. Jan Chryzostom Baranowski
1722 – 1739 – ks. Józef Nowacki
1739 – 1769 – ks. Józef Antoni Klukowski
1769 – 1791 – ks. Szymon Gotti
1791 – 1817 – ks. Mikołaj Reddig
1817 – 1864 – ks. Leon Szleszyński
1864 – 1865 – o. Edmund Kajsan Giersa
1865 –1879 – ks. Władysław Kuliczkowski
1879 –1894 – ks. Hipolit Nowiński
1894 –1901 – ks. Tomasz Chrępiński
1901 –1907 – ks. Kazimierz Cichalewski
1907 –1908 – ks. Stanisław Zdanowicz
1908 –1911 – ks. Jan Bielecki
1911 –1916 – ks. Leonard Szpędrowski
1916 –1919 – ks. Edward Zegart
1919 –1931 – ks. Antoni Lipski
1931 –1959 – ks. Józef Krawczykowski
1959 –1967 – ks. Kazimierz Ignaczuk
1967 –1973 – ks. Leonard Jarosz
1973 –1978 – ks. Franciszek Śliwonik
1979 –1993 – ks. Zdzisław Bagłaj
1993 –1999 – ks. Konstanty Kordowski
1999 –2002 – ks. Marian Paź
2002 – ks. Henryk Zarzycki
Galeria - Kościół w Leoncinie
Galeria - Kaplica
|
